Czy ludzkie oko dostrzegło kolor z innego wymiaru?

Wyobraźcie sobie, że wasze oczy otwierają się na barwy, które wydają się pochodzić prosto z kosmicznego spektrum – barwy, które wykraczają poza to, co można znaleźć w tęczy. Naukowcy w USA przeprowadzili eksperyment, którego wyniki mogą wydawać się jak science fiction. Uczestnicy badania donoszą o zetknięciu się z kolorem nie z tego świata, nazwanym “olo”, który jest opisany jako mieszanka niebieskiego i zielonego z intensywnością, która rzuca wyzwanie naszemu dotychczasowemu pojmowaniu barw.

W eksperymencie, który wzbudził sensację i został opublikowany w piątkowym wydaniu “Science Advances”, zespół badawczy wykorzystał impulsy laserowe, aby wyczarować ten nieuchwytny odcień w oczach uczestników. Profesor Ren Ng z Uniwersytetu Kalifornijskiego, będący jednym z autorów przełomowego odkrycia, przekazał, że kolor “olo” jest bardziej nasycony niż cokolwiek, co można dostrzec w naturalnym otoczeniu.

Profesor Ng, aby zilustrować fenomen, przytoczył prostą analogię: “Wyobraź sobie, że przez całe życie widzisz tylko różowy, a nagle pewnego dnia w biurze widzisz koszulę w kolorze tak intensywnym, że wydaje się nowy. I nazywają go czerwonym”. Tak w skrócie opisał to zjawisko, cytowany przez BBC.

Eksperyment “Oz”: Jak to zrobili?

Do udziału w badaniu zaproszono pięcioro uczestników, w tym samego prof. Nga. Co istotne, wszyscy mieli zdrowe oczy bez jakichkolwiek defektów w postrzeganiu kolorów. Użyte w eksperymencie urządzenie, nazwane “Oz”, składało się z zestawu luster, laserów i innych narzędzi optycznych, które razem pozwoliły na celowanie w komórki stożkowe siatkówki, które odpowiadają za widzenie barw.

W naszych oczach mieszka trójka stożkowych przyjaciół – komórki S, L i M – każda czujna na inny zakres światła: niebieski, czerwony i zielony. Podczas normalnego widzenia, światło pobudzające komórkę M zazwyczaj pobudza też jej sąsiadów, L i S. Ale w tym eksperymencie, badacze zdołali wyizolować komórki M, stymulując je w sposób, który w świecie naturalnym jest niemożliwy.

By upewnić się, że to, co widzieli, nie było zwykłą iluzją, uczestnicy eksperymentu użyli specjalnego pokrętła, by dopasować obserwowany kolor. I co ciekawe, każdy z nich opisał “olo” jako unikalną mieszankę zielonego i niebieskiego.

Czy “olo” to prawdziwy kolor, czy tylko złudzenie?

Chociaż odkrycie to może wydawać się obiecujące, nie wszyscy eksperci podzielają entuzjazm badaczy. Profesor John Barbur z Uniwersytetu Londyńskiego, specjalista od wzroku, który nie brał udziału w badaniu, zauważył, że cała sprawa odkrycia nowego koloru może być po prostu kwestią interpretacji. Podkreślił, że podobne efekty mogą wynikać ze zmian w wrażliwości komórek stożkowych, co nie musi świadczyć o istnieniu nowego koloru.

Pomimo tych sceptycznych uwag, prof. Ng i jego team są pełni nadziei, że ich wyniki otworzą nowe drzwi w badaniach nad daltonizmem i zaoferują świeże spojrzenie na postrzeganie kolorów przez osoby z zaburzeniami widzenia barw.

Co dalej? Czy “olo” znajdzie swoje miejsce w naszej codziennej palecie barw, czy pozostanie naukową ciekawostką? Tylko czas, wraz z dalszymi badaniami, pokaże, czy staniemy się świadkami kolorowej rewolucji w naszym rozumieniu i doświadczeniu świata barw.