W obliczu żywiołu: Polska zbroi się w wiedzę przeciwpowodziową

Na fali wrześniowych nawałnic, które przetoczyły się przez Dolny Śląsk, Politechnika Krakowska odpowiedziała wyzwaniu natury, uruchamiając inicjatywę edukacyjną skierowaną do profesjonalistów z branży hydroinżynieryjnej. Ponad 600 speców z całego kraju zasiliło szeregi uczestników inaugurującego cykl szkoleń, dedykowanych polskim technologiom obrony przed powodzią. A to dopiero początek – przed nami jeszcze sześć takich spotkań.

Alarm przeciwpowodziowy – wiedza naszą bronią

Zsyłając na nas potęgę żywiołów, natura nie czeka na naszą gotowość. Lecz tym razem, dzięki inicjatywie krakowskich naukowców, fachowcy mają szansę na wzmocnienie swojego arsenału wiedzą i doświadczeniem. Dr inż. Krzysztof Radzicki, spec od zabezpieczeń przed wodnym żywiołem, podczas pierwszego seminarium podzielił się świeżymi spostrzeżeniami na temat niedawnego żywiołu na Śląsku. Wskazał na narastające wyzwania w kontekście działań hydroinżynieryjnych, które są konsekwencją zmian klimatycznych i nasilających się ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Krakowskiej, z dr Radzickim na czele, a także innymi wybitnymi specjalistami, takimi jak prof. Tomisław Gołębiowski, prof. Elżbieta Nachlik, inż. Witold Bogusz czy inż. Andrzej Siudy, zebrał w swoich murach elitarne grono praktyków, aby podzielić się wiedzą o nowoczesnych technologiach monitoringu, projektowaniu i modernizacji systemów przeciwpowodziowych.

Wyzwanie, którego nie możemy zignorować

Pierwsze seminarium przyciągnęło tłumy – 620 osób z różnych zakątków Polski. Nad Wisłą, jak widać, temat zabezpieczeń przeciwpowodziowych wywołuje niemałe poruszenie. Dr Radzicki nie owijał w bawełnę – aktualizacja wiedzy to dla branży must-have, jeśli chcemy nadążać za rosnącymi zagrożeniami.

Mamy do czynienia z hydrologicznym rollercoasterem. Dane mówią same za siebie: ryzyko powodzi katastrofalnych w Europie wzrosło dwukrotnie. Świadczą o tym chociażby niedawne wydarzenia w Hiszpanii czy naszej Kotlinie Kłodzkiej. A przyczyną tego zjawiska jest coraz cieplejszy klimat, który nie oszczędza również Polski.

Uczymy się na błędach

Dr Radzicki, śledząc ślady niszczycielskiej siły powodzi, wskazał na niż genueński jako sprawcę wrześniowych kataklizmów w Polsce. Ta masowa wymiana powietrza, która nasącza się wilgocią nad Morzem Śródziemnym, potem przynosi deszcze nad Polskę. A te deszcze, jak się okazuje, mogą być coraz bardziej intensywne.

Przykładem może być suchy zbiornik Racibórz, który stał się bohaterem ostatnich powodzi, ochronił miasto przed katastrofą. Lecz, jak podkreśla Radzicki, to nie jest koniec wyzwań – w przyszłości może być tylko gorzej.

Niektórzy kierownicy zapór, którzy nie chcieli wierzyć, że powódź może być gorsza niż ta z 1997 roku, dziś w obliczu nowych prognoz przygotowują się na najgorsze. Powinniśmy zrobić to samo – katastrofy będą nadchodzić szybciej, niż mogłoby się wydawać.

Przeciwdziałanie, a nie tylko obrona

Dr Radzicki nie ogranicza się do diagnozy problemu – podaje także konkretne recepty. Działania przeciwpowodziowe to nie tylko budowa nowych zapor. Renaturyzacja rzek, jak ta w Domaszkowie-Tarchalicach, może okazać się równie skuteczna.

Warto również zwrócić uwagę na konsekwencje powodzi wykraczające poza materialne straty – lokalne katastrofy ekologiczne, które dotykają faunę i florę, zmieniają krajobraz i powodują dalsze zniszczenia.

Dr Radzicki zaznacza, że przygotowanie na powodzie to także sprawa odpowiedniego zarządzania remontami infrastruktury. Optymalizacja prac może przynieść realne oszczędności – jak pokazał przykład zapory Chańcza.

Wiedza to potęga

Podczas szkoleń poruszono także tematykę suchych zbiorników, które nie zawsze sprostały wyzwaniu. Analizowano przyczyny i efekty, jakie przyniosły zmiany klimatu, susze, a następnie gwałtowne opady.

Finalnie, Politechnika Krakowska nie spoczywa na laurach – to centrum innowacyjnych badań nad metodologią ochrony przeciwpowodziowej. Ostatnie publikacje i współpraca z czołowymi organizacjami na świecie świadczą o tym, że Polska ma potężne zasoby wiedzy, które mogą służyć nie tylko nam, ale i całemu światu.

Zmagając się z nieubłaganymi żywiołami, stajemy przed wyborem – czekać biernie czy działać. Polska wybiera to drugie, a wiedza i doświadczenie, jakie płyną z ośrodków takich jak Politechnika Krakowska, to nasz najlepszy sprzymierzeniec w tej nierównej walce.

Co dalej?

Tematyka zarządzania kryzysowego oraz ochrony przeciwpowodziowej to długofalowy proces edukacyjny, którego kolejne etapy odbędą się w 2025 roku. A już dziś możemy sięgnąć po międzynarodowy podręcznik, w którym dr Radzicki, jako jeden z autorów, dzieli się swoją wiedzą o systemach detekcji przecieków infrastruktury przeciwpowodziowej. To kolejny krok na drodze do zabezpieczenia naszego kraju przed nieprzewidywalnymi nastrojami natury.